لاستیک های راه سازی نقش عمده‌ای در زندگی ما ایفا می‌کنند و همواره آن‌ها را در محیط اطراف روزانه خود می‌بینیم. بسیاری از فعالیت‌های ساختمانی مانند گودبرداری، انتقال بار، حفر زمین، فعالیت‌های عمرانی و کار در معادن از لاستیک های راه سازی در ماشین‌آلاتشان بهره می‌برند.
اولین چیزی که درباره لاستیک ماشینآلات سنگین جلب‌توجه می‌کند بزرگی حجم و اندازه آن است. لاستیک لودر، لاستیک ماشین سنگین، لاستیک گریدر و لاستیک جرثقیل را بر اساس قطر رینگ اندازه می‌گیرند. قطر رینگ لاستیک های راه سازی بین 24 تا 63 اینچ است و از لاستیک‌های کوچک معمولاً در کارهای ساختمانی و عمرانی سبک استفاده می‌کنند. با ما در مجله هم‌تایر همراه باشید.
دسته‌بندی‌ها
لاستیک ماشینآلات معدن‌کاری
این دسته شامل لاستیک لودر، لاستیک کامیون و لاستیک گریدر است. لاستیک‌های این گروه مقاومت بالایی در برابر گرما، اصطکاک، پرش و حوادث غیرمترقبه دارند. بیشترین استفاده از آن‌ها در معادن و برای جابجایی بار است و لاستیک‌های آن تا سرعت 65 کیلومتر بر ساعت را تحمل می‌کنند.
لاستیک ماشینآلات باربر
لاستیک کامیون، لاستیک لودر و لاستیک جرثقیل در این دسته قرار می‌گیرند. این ماشین‌ها توان بالایی دارند و برای بلند کردن و یا یدک کشیدن مناسب هستند. لاستیک ماشینآلات باربر در برابر اصطکاک، فرسایش و برش مقاوم است و به همین دلیل تحمل وزن بالایی دارند. از آن‌ها در معادن خاص مانند معادن آهن استفاده می‌شود.3. لاستیک ماشینآلات تسطیح زمین: در این دسته می‌توان لاستیک کامیون، لاستیک گریدر و لاستیک لودر را جای داد. وظیفه‌ی این ماشینآلات همسان‌سازی سطح زمین است. قابلیت خاک‌برداری و چنگ‌زنی بالایی دارند. این ماشینآلات در کوتاه‌ترین زمان می‌توانند ناهمواری را حذف کنند و عملیات شیب دهی تک‌بعدی و دوبعدی را در سطح زمین انجام دهند. شاخص سرعت لاستیک گریدر 10 کیلومتر بر ساعت است.
لاستیک ماشینآلات صنعتی
از این دسته می‌توان لاستیک لودر و لاستیک ماشین سنگین را نام برد. این ماشینآلات سریع هستند و لاستیک‌های آن‌ها توان تحمل بارهای سنگین رادارند. از آن‌ها به‌عنوان ماشین حمل دستگاه‌های سنگین راه‌سازی و معدنی استفاده می‌شود. قطر رینگ لاستیک ماشین سنگین و لاستیک لودر بالاست و به همین دلیل مقاومت خوبی در برابر گرما و فرسایش دارند.
لاستیک ماشینآلات فشرده‌سازی
لاستیک غلطک در این دسته قرار می‌گیرد. این ماشینآلات در عملیات راه‌سازی، قیرپاشی و متراکم کردن مصالح استفاده می‌شوند. لاستیک غلطک مهم‌ترین عضو آن است و کاربری زیادی دارد. این لاستیک در برابر فرسایش، برش و حلال‌ها مقاوم است. شاخص سرعت لاستیک غلطک حدود 10 کیلومتر بر ساعت است.
لاستیک ماشینآلات بلند کننده و حامل بار
لاستیک لودر و لاستیک بولدوزر در این دسته قرار می‌گیرند. از این ماشین‌ها برای خاک‌برداری، حمل خاک و تخلیه در فواصل کوتاه استفاده می‌شود. این نوع لاستیک به دلیل تماس با سطوح ناهموار در برابر برش و اصطکاک مقاوم هستند و شاخص سرعت آن‌ها 10 کیلومتر بر ساعت است. این نوع لاستیک در عملیات راه‌سازی وظایف سنگینی بر عهده‌دارند و در سطوح خشن فعالیت می‌کنند. درنتیجه بهتر است در انتخاب لاستیک برای این ماشینآلات دقت کنیم.
ساختار لاستیک های راه‌سازی
به‌طورکلی لاستیک های راه سازی را به دودسته‌ی بایاس و رادیال تقسیم می‌کنیم:
بایاس
درگذشته از الیاف کتان برای ساخت این لاستیک‌ها استفاده می‌کردند و به همین دلیل به آن‌ها لاستیک نخی هم گفته می‌شود. اکنون برای تهیه لاستیک ماشین سنگین و لاستیک لودر از رشته‌های ابریشم، پلی‌استر و نایلون استفاده می‌شود. در ساخت این نوع لاستیک لایه‌ها به دو قسمت تقسیم می‌شوند. لایه‌های فرد در یک ردیف و لایه‌های زوج در ردیف خودشان قرار دارند. جنس بدنه و سطح لاستیک هم یکدست است.
رادیال
این نوع لاستیک به‌صورت دایره و در شعاع هم ساخته می‌شود. برخلاف لاستیک بایاس، جنس رویه و بدنه متفاوت است و باعث می‌شود که لاستیک کمتر دچار فرسایش شود. جنس این لاستیک از رشته‌های فولادی است. فولاد انتقال‌دهنده حرارت است و در کارهای سنگین، گرما از لاستیک جرثقیل به اطراف منتقل می‌شود و خود لاستیک خنک‌تر از لاستیک‌های بایاس است، درنتیجه، عمر طولانی‌تری هم دارند.
ویژگی‌های رویه‌ی لاستیک های راه سازی
- لاستیک لودر، لاستیک ماشین سنگین و لاستیک گریدر در سطوح بسیار خشن فعالیت می‌کنند. وظیفه‌ی آن‌ها حمل، بلند کردن، تخلیه‌ی بار و صاف کردن زمین است؛ بنابراین، رویه‌ی این لاستیک‌ها در برابر پارگی، بریدگی و سایش بسیار مقاوم است.
- لاستیک کامیون علاوه بر مقاومت در برابر پارگی، بریدگی و سایش، شاخص سرعت بالاتری دارد و درنتیجه برای حمل طولانی‌مدت هم مقاوم است.
- طراحی رویه‌ی لاستیک مقاومت بالایی در برابر گرما دارند. گرما یکی از مهم‌ترین عواملی است که لاستیک را زودتر از موعد فرسوده می‌کند.
- رویه‌ی لاستیک ماشین سنگین و دیگر ماشین‌آلاتی که برای مسافت‌های طولانی ساخته‌شده‌اند، برای حرکت در سطوح صاف و مسیرهای گوناگون مقاوم هستند.
مراقبت از لاستیک های راه سازی
کار کردن با ماشینآلات سنگین، سخت و گاهی پرحادثه است و باید بسیار مراقب باشیم. عدم مراقبت از لاستیک موجب کاهش عمر لاستیک و فرسایش می‌شود. گاهی ممکن است خطرات جانی به دنبال داشته باشد، پس مراقبت از لاستیک به معنای پیشگیری از هر حادثه جانی و مالی است. برای رسیدن به این هدف خوب است که نکات زیر را مدنظر داشته باشیم:
سرعت مجاز
سرعت ماشین باید طبق استانداردهای محیط کار و بدون بار باشد. سرعت بیش از اندازه موجب جدا شدن دیواره لاستیک از بدنه می‌شود. ترمزهای ناگهانی در هنگام سرعت سبب کاهش عمر لاستیک و سایش سطح آن می‌شود. همچنین در هنگام رانندگی برخورد زیاد با موانع باعث پنچری، بریدگی و پارگی لاستیک می‌شود.
فشار باد استاندارد
استفاده از فشار باد درست موجب سلامت لاستیک و بهبود کارایی آن می‌شود. همچنین مصرف سوخت کاهش‌یافته و گاز دی‌اکسید کربن کمتری در محیط پخش می‌شود. جهت آگاهی از فشار باد مناسب در لاستیک جرثقیل و لاستیک ماشین سنگین به جداول محاسبه فشار باد کارخانه سازنده مراجعه کنید.
بار کافی
مازاد بار افزایش دما را در لاستیک به دنبال دارد که موجب جدا شدن رویه‌ی لاستیک از بدنه می‌شود. همچنین دیواره‌ی کناری لاستیک آسیب می‌بیند و از بدنه جدا می‌شود. بار زیاد خطر پارگی ناگهانی لاستیک را به دنبال دارد. سنگینی بار در لاستیک کامیون و لاستیک لودر، به طوقه آسیب جدی وارد می‌کند و باعث تنش می‌شود.
