همه چیز درباره اهمیت تنظیم باد تایر؛ بند کفش هایم را سفت کن!

تایر به‌عنوان آخرین عضو گردنده از سیستم انتقال قدرت، نقش مهمی را در کنترل خودرو بر عهده دارد. پس انتخاب لاستیک و نحوه نگهداری از آن از عوامل مهم برای عملکرد هر چه بهتر این عضو از سیستم محسوب می‌گردد. یکی از موارد قابل‌توجه در این‌باره، فشار باد تایر می‌باشد. بر اساس مطالعات صنعتی ترکیب فشار باد و لاستیک در خودرو مشابه استخوان و گوشت پاشنه پا است. به این ترتیب که تنها 5 درصد وزن خودرو روی لاستیک وارد شده و 95 درصد دیگر را باد درون تایر تحمل می‌کند.

به ظاهر تایرهای شما وزن وسیله نقلیه شما را تحمل می‌کنند، اما اشتباه می‌کنید! در واقع این فشار هوای درون آنهاست که وزن خودرو را تحمل می‌کند. لاستیک‌های شما باید هندلینگ، کشش مناسب و دوام لازم را داشته باشند، پس باید میزان باد تایر را همیشه تنظیم کنید. به همین دلیل کارشناسان فنی خودرو از لاستیک به‌عنوان پاشنه آشیل اتومبیل یاد می‌کنند. آنها توصیه می‌کنند همان طور که به سلامتی پاهایتان فکر می کنید، برای حفظ ایمنی خودرو و البته خودتان به فکر سلامتی پای خودروی‌تان هم باشید. با هم‌تایر همراه باشید.

ارتباط جالب علم پزشکی و لاستیک خودرو

طبق گفته پزشکان هر قدمی که بر می دارید نیرویی چند برابر وزنتان را به پاها وارد می کنید، البته پزشکان معتقدند این نیرو به صورت یکسان به‌روی تمامی قسمت های پا وارد نمی شود. براساس این مطالعات پزشکی شما چه لاغر باشید چه چاق؛ موقع دویدن یا راه رفتن بیشترین فشار را روی قسمتی از پا وارد می کنید که مثل یک ضربه گیر وزن بدن شما را تحمل می کند و مانع از آسیب رسیدن به استخوان ها می شود. جالب است بدانید همین نظریه را مهندسان مکانیک در مورد لاستیک خودرو دارند.

اگر هنگام رانندگی به خصوص حین دور زدن یا فرمان دادن احساس می‌کنید که خودروی شما به طور عادی حرکت نمی کند یا فرمان آن کمی سفت شده است، به احتمال زیاد لاستیک های شما فشار باد مناسبی ندارند. اگر می خواهید تایر های شما عمر طولانی داشته باشند و رانندگی راحت و لذت‌بخشی را تجربه کنید، تنظیم فشار باد تایر یک امر بسیار ساده و ضروری است.

تنظیم فشار باد لاستیک تاثیر مستقیمی بر روی عملکرد خودرو و کاهش مصرف سوخت می گذارد. اگر تایرهای شما فشار باد مناسبی داشته باشند، علاوه بر اینکه طول عمر آنها بالا می رود، فرمان پذیری سریع تر، مصرف سوخت بهینه تر و سواری نرم و راحت تری را برای شما به ارمغان می‌آورند.

اهمیت تنظیم فشار باد لاستیک 

حفظ میزان صحیح فشار باد لاستیک تاثیر به‌سزایی در مصرف سوخت، عملکرد خودرو و افزایش عمر مفید تایرها دارد. رانندگی با لاستیک هایی که به درستی باد نشده اند می تواند منجر به یک فاجعه ناگهانی شود. از قضا، یکی از خطرات اصلی در رانندگی با لاستیک‌های کم باد یا پُر باد این است که مشکل معمولا آنقدر جدی نیست که در شما را از رانندگی باز دارد. مگر اینکه لاستیک کاملا پنچر شود و امکان رانندگی وجود نداشته باشد. مهم ترین دلایل اهمیت تنظیم بودن فشار باد لاستیک عبارت‌اند از:

• بهبود مصرف سوخت خودرو و کنترل و هندلینگ بهتر خودرو
• کاهش دی‌اکسید‌کربن موجود در هوا با مصرف سوخت کمتر 
• بهبود دقت فرمان و کنترل راحت ماشین هنگام پیچیدن
• جلوگیری از پوسته‌پوسته شدن و ترک خوردن لاستیک
• افزایش طول عمر مفید تایرها به خصوص در زمان حرکت در مسیرهای ناهموار و پیچ‌ها
• جلوگیری از لاستیک سایی و استحکام ساختار تایر با حفظ فرم و ظاهر دایره شکل تایرها
• کنترل اصطکاک جنبشی تایر و پیشگیری از بالا رفتن بیش از حد حرارت آن
• جلوگیری از ترکیدن لاستیک در اثر فشار زیاد وزن خودرو
• دفع ضربه‌های جاده و ایجاد حرکتی روان و نرم در ماشین
• صرفه جویی در هزینه ها با بهبود مصرف سوخت
• ثبات در ترمزگیری و توقف خودرو

حد مجاز فشار باد تایر چقدر است؟

لاستیک ها معمولاً با هوا «ترکیبی از گازها؛ متشکل از حدود 78٪ نیتروژن (N2) ، 21٪ اکسیژن (O2) و 1٪ آرگون» پر می شوند. 

فشار باد تایر را با شاخصی به نام Psi اندازه گیری می‌کنند. PSI مخفف عبارت «Pounds Per Square Inch ««پوند در هر اینچ مربع» می باشد که واحد اندازه گیری فشار باد تایر و واحد اندازه گیری فشار هوای داخل یک محفظه حاوی گاز است. PSI یک واحد فشار مشترک است که در بسیاری از زمینه ها جهت اندازه گیری فشار، مورد استفاده قرار می گیرد. این واحد معمولاً برای اهداف صنعتی و فنی استفاده می‌شود؛ باد لاستیک، مدیریت آب و فاضلاب، فعالیتهای آزمایشی، جهت تست لوله‌های گاز واحدهای مسکونی و تجاری، ذخیره و توزیع سوخت نیز از جمله موارد دیگری هستند که از این واحد استفاده می شود.

مهم ترین توصیه مکانیک ها در این خصوص کنترل ماهیانه فشار باد لاستیک است. به گفته کارشناسان فنی، میزان فشار باد تایر برای خودرو های سواری بین  30 تا 35 PSi است. اگر همه چیز مرتب باشد، فشار باد تایر هر ماه حدود 1 psi کاهش می یابد. این بدان معناست که اگر دو تا سه ماه هوا به آن اضافه نشود، فشار باد تایر احتمالاً بین 2 تا 3 psi پایین خواهد آمد.

اگر فشار باد لاستیک پایین تر از حد مجاز باشد، باعث لغزش یا لمس مضاعف تایر در ناحیه تماس با جاده شده و درنتیجه سبب افزایش حرارت بیش از حد آن می شود. همین مشکل در مورد فشار بیش از حد باد نیز صادق است، که باعث چسبندگی کمتر و عملکرد ضعیف‌تر سیستم تعلیق خودرو می‌شود. کارشناسان لاستیک توصیه می کنند پیش از حرکت و زمانی که تایر خنک است اقدام به تنظیم فشار باد آن کنید. در ادامه مقاله دلایل و تاثیرات کم باد یا پر باد بودن لاستیک را با هم بررسی می‌کنیم.

برای پیدا کردن PSI یا فشار باد توصیه شده خودرویتان، می توانید به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید. در اکثر خودروها برچسب PSI را روی لبه درب ورودی راننده و با در زیر کاپوت خودرو قرار می دهند. فشار باد لاستیک های خود را با توجه به PSI نوشته شده بر روی آن تنظیم نکنید. این عدد نشان دهنده ی حداکثر فشار بادی است که لاستیک می تواند تحمل کند، نه فشار باد توصیه شده برای خودرو.

میزان تنظیم باد لاستیک در هر خودرو بستگی به وزن و سایز لاستیک و رینگ آن دارد. جدول تنظیم باد خودرو که در زیر آمده است، تنها به ارائه میزان استاندارد فشار باد درون لاستیک در سایز استاندارد در واحد psi می پردازد. حتی اگر لاستیک های خود را عوض کرده باشید، و آن ها قادر باشند PSI یا فشار باد توصیه شده بیشتری را تحمل کنند، باز هم باید آن ها را با توجه به PSI توصیه شده خودرو تنظیم باد کنید. حداکثر PSI یا فشار باد قابل تحمل برای لاستیک را می توانید روی دیواره لاستیک پیدا کنید.

فشار نامناسب باد تایر چه تاثیری روی خودروی شما می‌گذارد؟

همان‌طور که در تصویر مشاهده می‌کنید، کم باد یا پر باد بودن لاستیک می‌تواند چنین وضعیتی را برای سطح تماس تایر با جاده به ‌وجود بیاورد. در هردو حالت سطح تماس لاستیک از حالت استاندارد خارج شده و باعث آسیب به خود لاستیک و ناپایداری در کنترل خودرو شود. برای درک بیشتر، علل و تاثیرات هر دو حالت را باهم بررسی می‌کنیم؛

• کم باد بودن لاستیک

یک لاستیک کم باد نمی تواند شکل صحیح تماس خود را حفظ کند و در هنگام تماس با جاده صاف تر از حد مورد نظر می شود. اگر لاستیک خودرو تنها 6 Psi باد کمتری داشته باشند، می تواند منجر به آسیب به بافت تایر شود. علاوه بر این، عمر آج لاستیک را تا 25 درصد کاهش می دهد.

کم باد بودن لاستیک باعث می‌شود تا لاستیک در هنگام چرخش بیش از حد جاده را لمس کند و اصطلاحا زیادی خم شود. این امر باعث ایجاد گرمای داخلی، افزایش مقاومت غلتشی و افزایش مصرف سوخت تا 5٪ می شود. همچنین شما کاهش قابل توجه دقت در فرمان دهی و ثبات در پیچ ها را متوجه خواهید شد. در حالی که 6 psi خیلی کم به نظر می رسد، اما به یاد داشته باشید که حدود 20٪ از فشار باد توصیه شده لاستیک را نشان می دهد.

یکی از تاثیرات بارز کم باد بودن لاستیک‌های خودرو، بالا رفتن مصرف سوخت وسیله نقلیه است. زیرا با کاهش باد لاستیک فرمان پذیری خودرو پایین آمده و در نتیجه فشار بیشتری به موتور ماشین وارد می‌گردد؛ بالاخره شما وقتی به سمتی می‌پیچید، انتظار دارید ماشین همکاری کند، در این حالت فرمان پذیری خودرو مثل همیشه تیز نخواهد بود که این منجر به بالا رفتن مصرف سوخت خودرو می‌شود.

همچنین لاستیک هایی که کم باد هستند در جاده های لغزنده زمان زیادی را صرف می کنند تا کامل متوقف شوند زیرا که هنگام رانندگی تماس بیش از حدی با سطح زمین دارند. در نتیجه اصطکاک تایرها بیشتر شده و لاستیک هم در زمان کوتاه‌تری فرسوده می‌شود. البته اگر لاستیک کم‌باد باشد، ضربه‌های جاده کمتر به بدنه خودرو منتقل شده و سواری کمی نرم‌تر می‌شود.

از این رو با گذشت زمان، لاستیک‌ها دیگر طاقت نیاورده و به طور ناگهانی می‌ترکند. حال تصور کنید این اتفاق در زمان حرکت با سرعت بالا رخ دهد. در این شرایط خطر واژگون شدن ماشین بسیار افزایش خواهد یافت. همچنین یک لاستیک‌ کم باد باعث مقاومت در برابر چرخش و اصطکاک بیشتر با جاده می‌شود و در این حالت خودرو کمی «تنبل» شده و شتاب‌گیری آن کندتر صورت می‌گیرد، در نتیجه مسافت پیموده شده مصرف بنزین و هزینه سوخت بالاتر می‌رود.

علل کم باد شدن لاستیک را می‌توان به این صورت دسته بندی کرد:

• پنچری لاستیک
• مشکل در رینگ لاستیک
• گرمای هوا
• کاهش دما در زمستان
• فشار وزنی زیاد روی لاستیک 
• پوسیدگی لاستیک
• خرابی والف تایر
• افزایش و کاهش سرعت‌های ناگهانی در خودرو
• عبور از چاله‌های خیابان به خصوص با سرعت بالا

• پُر باد بودن لاستیک

لاستیک بیش از حد باد شده نیز سفت و تسلیم ناپذیر است و سطح مقطع آن در تماس با جاده کاهش می یابد. اگر لاستیک‌های وسیله نقلیه 6 psi بیشتر از حد مجاز باد شوند، هنگام عبور از چاله‌ها یا خرابی های جاده، باعث کوبش «ضربه» به جلوبندی و خشن‌تر شدن رانندگی شوند. در این حالت سر و صدای ناشی از عوارض جاده در داخل اتاق نیز افزایش می‌یابد، در نتیجه شما تمام دست اندازهای خیابان را با تمام وجود حس خواهید کرد.

با این حال، فشار باد بالاتر از حد معمول باعث بهبود فرمان پذیری و پایداری در پیچ‌ها می‌گردد. به این دلیل رانندگانی که از لاستیک‌های خیابانی در اتوکراس‌ها، مسابقات پیست و مسابقات جاده‌ای استفاده می‌کنند، فشار باد تایرهای خود را بالاتر از حالت عادی تنظیم می‌کنند.

زمانی که فشار باد داخل تایرها را افزایش می دهید، باعث می شود که قسمت مرکزی تایرها زودتر از بقیه ی قسمت ها دچار فرسایش و ساییدگی شود. در این حالت ها ممکن است تایرها نصف حالت نرمال خود عمر کنند. همچنین فشار زیاد داخل تایرها می تواند باعث از دست رفتن چسبندگی شود و تضعیف سیستم جلوبندی را نیز در پی دارد، حتی در شرایط عادی باعث ایجاد تصادف می شود. این امر به ویژه در آب و هوای زمستان بیشتر قابل توجه است و از عوامل موثر بر هیدروپلینینگ است، زیرا شما در معرض خطر کاهش کشش هستید.

اینجا بخوانید: هیدروپلینینگ چیست؟ قاتل زنجیره‌ای رانندگان در روزهای بارانی

دمای هوا چگونه بر فشار باد لاستیک ها تأثیر می گذارد؟

در فصل زمستان هنگامی که هوا سرد می‌شود، دما کاهش می‌یابد و مولکول های هوا منقبض می شود. با نزدیک شدن مولکول ها به یکدیگر، فشردگی حجم هوای درون تایر باعث می شود تا لاستیک ها فشار ثابت خود را از دست بدهند. قبل از اینکه متوجه شوید، لاستیک های شما کم باد شده اند. حتما فشار باد لاستیک خود را در فصول سرد سال به طور مرتب چک کنید. در زمستان به دلیل کاهش دما، هوای درون لاستیک‌ها فشرده‌تر می‌شود. در نتیجه باید کمی باد بیشتر وارد تایرها کرد تا ظاهر دایره شکل آن حفظ گردد.

همانطور که هوای سرد بیرون باعث انقباض هوای داخل لاستیک‌ها در زمستان می‌شود، هوای گرم بیرون در تابستان نیز باعث می‌شود هوای داخل لاستیک‌ها در تابستان منبسط شود. بنابراین، فرض کنید فشار باد توصیه شده خودروی شما 35 PSI است، در یکی از آن بعدازظهرهای داغ مرداد ماه ، فشار باد لاستیک شما ممکن است نزدیک به 40 PSI باشد. رانندگی در با  افزایش اصطکاک بین جاده و لاستیک‌های شما همراه است، که نتیجه آن افزایش فشار باد لاستیک بر اثر گرما است.

بهترین زمان تنظیم فشار باد لاستیک خودرو چه زمانی است؟

تنظیم فشار باد لاستیک خودرو را همیشه باید در زمان خنک بودن لاستیک و یا زمانی که حداکثر ۲ تا ۳ ساعت از خاموش کردن خودرو سپری شده باشد، انجام دهید. معمولا بعد از رانندگی طولانی به دلیل افزایش حرارت لاستیک، فشار باد آن نیز افزایش خواهد یافت. اگر در چنین وضعیتی فشار باد بیش از حد باشد نباید آن را کم کنید؛ زیرا بعد از خنک شدن، لاستیک‌ها دچار کاهش فشار خواهند شد. تابش نور خورشید در زمان پارک طولانی نیز می‌تواند منجر به چنین وضعیتی شود. همچنین بهتر است فشار باد لاستیک زاپاس را بیشتر از فشار ارائه شده توسط کارخانه سازنده خودرو تنظیم کنید.

البته به همه رانندگان توصیه می‌شود که: 1. هر ۳۰ روز یک‌بار و یا با هر بار بنزین زدن اتومبیل 2. تغییرات دمایی به میزان ۱۰ درجه سانتیگراد و بیشتر، فشار باد لاستیک های خود را تنظیم کنند.

هوای معمولی یا نیتروژن؟

یکی از مورد بحث ترین سوالات بین رانندگان این است که لاستیک را با هوای معمولی پر کنند یا با نیتروژن؛ اینکه نیتروژن به اندازه اکسیژن نشتی ندارد، کاملا درست است چرا که در علم شیمی، مولکول نیتروژن «N» از مولکول اکسیژن «O2» بزرگ تر است. به همین علت لاستیکی که با نیتروژن باد شده است باید مدت طولانی تری نسبت به لاستیکی که با هوای معمولی پر شده است، پر باد بماند.

یکی دیگر از استدلال های طرفداران نیتروژن، صرفه جویی در مصرف سوخت است که به عبارتی مسافت بیشتری را با هربار بنزین زدن طی می‌کنند. از طرفی دیگر لاستیک پر شده با نیتروژن 100% خالص نیست و چیزی حدود 95 درصد نیتروژن دارد در صورت که هوای معمولی هم دارای 78% نیتروژن است؛ پس زیاد سخت نگیرید. همچنین نیتروژن نسبت به هوای معمولی گران تر است! 

تایرهای باد شده با نیتروژن معمولا با یک درپوش والف سبز رنگ قابل تشخیص هستند!

نکات مهم مربوط به فشار باد تایر

• فشار باد تایرها و حتی تایر زاپاس را به طور ماهانه و قبل از سفرهای طولانی یا هنگام حمل بار سنگین چک کنید.
• همیشه یک فشار سنج همراه داشته باشید.
• حتی الامکان یک تلمبه دستی در صندوق عقب همراه داشته باشید، چرا که هنگام پنچر شدن خودرو تا رسیدن به اولین آپاراتی می‌تواند شما را نجات دهد.
• همیشه قبل از سوار شدن به خودرو، یک‌بار به صورت چشمی هر 4 چرخ را بررسی کنید. 
• حتما قبل از سفر و مسیر های طولانی تایرهای خودرو را تنظیم باد کنید.

سخن پایانی

اصلی ترین مشخصه یک خودروی خوب، ایمنی آن است. بخشی از این ایمنی توسط کارخانه سازنده خودرو و بخش دیگر آن در گرو حفظ و نگهداری خودرو در راستای سلامت آن است. لاستیک های شما نیز کلیدی ترین بازیکنانِ یک رانندگی ایمن هستند. ازین رو توجه به فشار باد تایرها از مهم ترین اقدامات در جهت تامین امنیت خودرو و شما است که بی توجهی به آن می‌تواند زمینه ساز خطرات جبران ناپذیری باشد.

پس از خودروی خود به خوبی مراقبت کنید تا خطری شما را تهدید نکند. از سوی دیگر با تنظیم به موقع باد تایرها باعث بهبود مصرف سوخت، سواری نرم و روان خودرو، پایداری بیشتر به خصوص در پیچ‌ها و …می‌شوید. همچنین این اقدامات کاهش پیامدهای زیست محیطی را نیز در پی دارد. اگر سوالی در ذهن‌تان وجود دارد که در این مقاله به پاسخ آن نرسیدید، آن را در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.

منابع

• tirerack.com
• cars.usnews.com

ترجمه، تالیف و ویرایش اختصاصی از هم‌تایر